| ANDRZEJ ZIMNIAK | ||
|
Okładki: |
Referaty, wykłady, panele Brałem udział w ponad 100 tego typu imprezach, które były m. in. organizowane w ramach konwentowych spotkań literackich, Festiwali Nauki, różnych imprez tematycznych, a także audycji radiowych i telewizyjnych.
Poniżej znajduje się chronologiczny spis ważniejszych spotkań tego rodzaju, opatrzony streszczeniami lub komentarzami.
Ta strona ma już charakter archiwalny, ponieważ nie jest systematycznie uzupełniana od 2012 roku. Będę zamieszczał tylko informacje o wybranych imprezach. |
|
|
Festiwale Nauki w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich (Colloquium Fantasticum) • 2012: Czy cyborgi śnią o elektrycznych książkach? • 2011: Czy fantastyka musi być lit. popularną? • 2010: Czy fantastyka ma być naukowa? • 2009: Autoewolucja człowieka • 2008: Książka w nowym tysiącleciu • 2007: • Czy literatura potrzebuje mecenatu? • Popkultura i fantastyka • 2006: Literatura, informacja, konfabulacja • 2005: Oblicza apokalipsy w literaturze i prognozowaniu naukowym • 2004: Słowo i obraz w kulturze XXI wieku • 2003: Światy wirtualne - artystyczne i pragmatyczne modelowanie rzeczywistości • 2002: Nauka, religia i literatura • 2001: Literackie utopie a naukowe teorie i społeczne eksperymenty • 2000: Czy literatura fantastyczna inspiruje naukowców?
Więcej o Festiwalu Nauki - skok na moją podstronę Festiwal Nauki w Warszawie - oficjalna strona Majowe Konferencje Naukowe na UW, organizator: prof. J. Lichański (mój udział w charakterze jednego z zaproszonych panelistów) • 2004: Oblicza dobra i zła w literaturze i kulturze popularnej • 2003: Gra z czytelnikiem • 2002: Teoria światów alternatywnych w nauce i fantastyce • 2001: O wyższości SF nad fantasy i vice versa • 2000: Rodzaje i granice fantastyki
|
● Falkon, Lublin, 24.11.2012 Gala Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego - ogłoszenie laureatów ● XVI Festiwal Nauki w Domu Literatury, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich 27.09.2012 Czy cyborgi śnią o elektrycznych książkach? - to temat dyskusji, do której zostali zaproszeni paneliści: Maciej Parowski, Cezary Zbierzchowski, Piotr Staniewski, Romuald Pawlak (nieobecny), Krzysztof Wójcikiewicz i Andrzej Zimniak (prowadzący). Jesteśmy świadkami zmierzchu epoki książki wydrukowanej, którą zastępuje nośnik elektroniczny. Ta zmiana wywołuje niemało perturbacji, ponieważ dodatkowo nakłada się na nią ewolucja dystrybucji poprzez internet i populizacja dóbr kultury. To są problemy na teraz, ale już pojawiają się kolejne pytania. Jaka będzie książka przyszłości? Czy wobec jakościowego rozwoju technik przekazu książka z przesłania zaszyfrowanego w słowa zamieni się w rodzaj interaktywnego happeningu, wielowątkowej gry fabularnej czy przeżycie multisensoryczne? Czy rola słowa w naszej kulturze ulegnie osłabieniu? W trakcie spotkania dyskutowano na powyższe tematy. ● Avangarda 8, Warszawa 26-29.07.2012 Półbibilijne spotkanie nurków i trekkingowców, czyli relacja z pustyni Negev (reminiscencje po wyprawie i pokaz własnych zdjęć) Jeśli chcesz zobaczyć krainę wyjętą ze świata równoległego, gdzie można pieszo zwiedzić podmorską rafę, pochodzić po górach w kolorycie tortu tiramisu, zaryzykować zejście do kanionów zatapiających śmiałków czy wziąć udział w safari z tańczącymi strusiami - wybierz się ze mną do miejsca, gdzie nad Morzem Czerwonym zbiegają się terytoria Egiptu, Izraela i Jordanii, a w oddali widać wybrzeża Arabii Saudyjskiej. Zapraszam wszystkich ciekawych świata, a także tych, którzy planują interesujący urlop. ● Festiwal Fantastyki w Nidzicy, 21-24.06.2012 Post-technologie przyszłego wieku (referat) Niektórzy wieszczą posthumanizm, ja wolę rozważać post-technologię. Jak będzie wyglądał świat w przyszłym wieku? Czy zawładną nim cyborgi, czy istoty neogenomiczne? Czy technologia rozwinie się w kierunku mechaniki, czy raczej technobiologii? Co dalej z nanobotami? Czy znajdzie się czas i miejsce na technologie autonaprawcze, sztuczne inteligencje, kosmoformowanie ludzi, czy wybuchną wojny między kosmicznymi gatunkami człowieka? Przyjedź na Festiwal Fantastyki do Nidzicy i przyjdź na moje spotkanie, to dowiesz się (prawie) wszystkiego. ● Spotkanie w Bibliotece Publicznej na Woli w Warszawie, 7.05.2012 Punkt osobliwy, posthumanizm i człowiek przyszłości (referat) Organizm człowieka niemal nie zmienił się od kilkunastu tysięcy lat, lecz obecnie stoimy u progu ery modyfikacji genetycznych i już niebawem zaczniemy korzystać z nowych umiejętności. Fortyfikacja genetyczna, handel przymiotami ciała i umysłu, eksperymenty z długowiecznością, fenotypowe miksowanie, wreszcie kosmoformowanie człowieka - to wszystko wydarzy się jutro, najdalej pojutrze. Z pozycji futurologa przewiduję raczej zmiany ewolucyjne niż rewolucyjne w rodzaju nanotechnologicznej czy informatycznej osobliwości, więc czasu na zastanowienie powinno wystarczyć. Pod warunkiem, że będzie nad czym się zastanawiać. ● Promocja Fraszek rubasznych Andrzeja Zimniaka Dom Literatury w Warszawie, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, 3.04.2012
Sam nie wiem, jak to się stało, ale popełniłem
tomik „Fraszek rubasznych”, który 27 marca 2012 został wydany przez "Solaris"
(twarda oprawa, szyty, z ilustracjami). Mocno sprośne wierszyki zostały
odczytane i skomentowane przez Jerzego Szeję i Jacka Skowrońskiego. Obecny był
ilustrator tomu malarz Krzysztof Trzaska. Oto jeden z utworów:
Po kielichu
Jedna damcia po kielichu
Zwierzyła mi się po cichu
Że od bardzo dawna chciała
Wielbić wdzięki mego ciała.
Lecz kiedy już miałem jej dać
Wytrzeźwiała, k... mać. ● Falkon, Lublin, 10-13.11.2011 Trawka bonsai i inne dziwy GMO (referat) Dalszy rozwój technologii może iść dwiema drogami: albo będziemy rozwijać technikę połączoną z cybernetyką, albo wykorzystamy wiedzę o sterowaniu żywymi organizmami. Zapewne skorzystamy z obu tych możliwości. Już teraz biotechnolodzy pracują nad konstrukcją zupełnie nowych organizmów w celach całkowicie utylitarnych - żeby oświetlały, ogrzewały, chłodziły lub wytwarzały prąd elektryczny. Jak duże będzie zagrożenie ekologiczne ze strony takich organizmów? I jak normalny człowiek odnajdzie się wśród psów rozprawiających o pogodzie i w towarzystwie androidalnych partnerów, którzy nie sprawiają kłopotów? ● Gala Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, sobota 12.11.2011 Uroczyste wręczanie statuetek, odczytanie fragmentów wyróżnionych utworów, referat laudacyjny dr. Jerzego Szei (Juror Nagrody), rozmowa z laureatami.
Ogłoszenie werdyktu Jury Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego ‘2011 18 października 2011 r. o g. 18 w Domu Literatury w Warszawie Odbyło się uroczyste ogłoszenie laureatów 4. edycji Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, przyznanej za dzieła utrzymane w konwencji fantastyki, opublikowane w 2010 roku. Utwory wybrało Jury złożone z literaturoznawców obradujące pod przewodnictwem prof. Antoniego Smuszkiewicza. Nagroda objęta jest m. in. patronatami Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Fundacji Kultury. Po ogłoszeniu werdyktu odbyła się sesja literacka, podczas której Juror Nagrody dr Jerzy Szeja przedstawił nagrodzone utwory oraz ich twórców. Stowarzyszenie Pisarzy Polskich było gospodarzem spotkania. ● Festiwal Nauki, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, 20.09.2011 Czy fantastyka musi być literaturą popularną? Panel. Udział wzięli: Rafał Kosik, Maciej Parowski, Romuald Pawlak, Jacek Skowroński, Michał Studniarek, Paweł Ziemkiewicz, Andrzej Zimniak (prowadzący). Do literatury fantastycznej na dobre przylgnęła etykieta „popularna”, co jest niewątpliwie wygodne dla krytyków i literaturoznawców, bo wszystkie utwory pisane w tej konwencji od razu na starcie lądują w jednej szufladzie. Ale czy tak powinno być? Czy twórczość Jacka Dukaja to literatura popularna, cokolwiek to oznacza? Gdzie umiejscowimy dzieła Huberatha i Szostaka? Sięgnijmy dalej wstecz: jak zaklasyfikować dorobek Stanisława Lema? Można wygodnie powiedzieć, że te i inne możliwe do zacytowania przykłady należą do wyjątków. Coś sporo tych wyjątków, jak na nasz płytki polski rynek. Więc jak to jest z popularną fantastyką? Te wątki przewijały się przez dyskusję, na którą przybyło 65 gości. ● Avangarda, Warszawa, 21-24.07.2011 Wiecznie żyć i młodym być Czy człowiek kiedyś osiągnie wiek matuzalemowy, czyli ponad 900 lat życia? A może sięgniemy po nieśmiertelność? Naukowcy nie mówią o tym wprost, lecz wiele laboratoriów poważnie zajmuje się zagadnieniami starzenia. Uczonych interesuje problem, czy mechanizm starzenia jest wbudowany w komórkę i tyka jak bomba zegarowa, powodując w końcu samozniszczenie, czy może jest tak, że po wydaniu potomstwa mechanizmy naprawcze stają się energetycznie nieopłacalne, a organizm niszczeje jak budynek pozbawiony konserwacji? Wiele wskazuje na to, że druga wersja jest prawdziwa. Co by było, gdybyśmy potrafili wystawić biochemiczną ekipę remontową? Jak zmieniłaby się demografia, kultura, współzawodnictwo, jaki byłby los płci? I czy moglibyśmy śmielej zastanawiać się nad misją życia we wszechświecie?
● Międzynarodowy Festiwal Fantastyki, Nidzica, 16-19.06.2011 Kolonizacja kosmosu - technologia, biologia, człowieczeństwo (prelekcja) Kiedyś życie wyszło z oceanu na ląd. Można prognozować, że kontynuując ekspansję niebawem wydostanie się z Ziemi w kosmos. Zadaniem technologii będzie przyspieszenie tego procesu, głównie przez pokonanie studni grawitacyjnej naszej planety i przez przystosowania genetyczne. Znacznie łatwiej będzie kosmoformować ziemskie organizmy, w tym ludzi, niż terraformować planety lub inne zewnętrzne habitaty. Jak będziemy podróżować przez kosmos? Czy Homo cosmicus będzie nadal zaliczany do ludzkiej rasy? Czy kosmos zasiedli jeden gatunek człowieka, czy powstanie ich więcej? Szlakiem wulkanów Prelekcja i pokaz własnych zdjęć Wciąż bardzo niewiele wiemy o świecie, rozciągającym się tuż pod naszymi stopami. Wulkanizm jest zespołem zjawisk fascynujących i zarazem przerażających ludzi od najdawniejszych czasów. Etna była dla starożytnych piekielną kuźnią, w której Wulkan kuł pioruny dla Jupitera, a w średniowieczu czynne kratery uważano za okna do piekielnych czeluści. Julius Verne w powieści „Podróż do wnętrza Ziemi” opisał fantastyczną wyprawę z Islandii do wulkanu Stromboli na Morzu Śródziemnym - pod ziemią. Zapraszam na bardziej naukową prelekcję o ziemskim wulkanizmie i na pokaz zdjęć wulkanów sycylijskich, łącznie ze opisywanym przez Verne’a Stombolim.
● Krakow Game Fusion, Kraków, 15-17.04.2011 Bimber, alchemia i sztuczne życie, czyli chemia w służbie fantastyki (referat) Pędzenie bimbru i produkcja wina powoduje, że każdy człowiek był, jest lub będzie chemikiem. Dlatego należało przyjść na to spotkanie, aby dowiedzieć się więcej nie tylko o chemii, ale głównie o sobie. Czy biologia to zaawansowany kurs chemii? Czym różni się chemia od fizyki? Czym zajmowali się alchemicy i czym interesują się chemicy dziś? Jaka będzie chemia jutra? Czy materia ma duszę i czy chemicy w przyszłym stuleciu dokonają kreacji sztucznego życia? Dlaczego natura kocha symetrię? Na te i podobne pytania próbowaliśmy wspólnie odpowiedzieć w czasie prelekcji. Wulkany sycylijskie - referat i pokaz własnych zdjęć Kiedyś uważano wulkany za okna do piekieł, dziś taka parabola nadal wydaje się atrakcyjna. Temperatury rzędu tysiąca stopni, eksplozje uwalniających się gazów, tryskająca magma i bomby wulkaniczne, siarka i jej tlenki - to wszystko formuje niezwykłe, pierwotne krajobrazy i dostarcza niecodziennych wrażeń. Pół dnia drogi mamy do Etny, potężnego i stale aktywnego wulkanu, a jeszcze drugie pół do niezwykle interesującego stożka Stromboli z jego permanentną, gazową erupcją. Dalej na zachód - Islandia, Lanzarote i La Palma, a na drugiej półkuli „hot spot” zwany Hawajami. Odbyliśmy wycieczkę do ziemskiego kręgu piekieł, ilustrowaną własnymi zdjęciami. Udział w panelach: • Fantasy i science fiction - zawsze oddzielnie? • Fantastyczne getto - wady i zalety odizolowania gatunku od głównego nurtu ● Falkon, Lublin 11-14.11.2010 Gala wręczenia trofeów Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego Uroczystość odbyła się podczas Falkonu, w sobotę 13 listopada 2010 r. Laureaci - Michał Protasiuk, Anna Kańtoch i Łukasz Orbitowski odebrali kryształowe imienne statuetki oraz dyplomy podpisane przez Przewodniczącego Jury prof. Antoniego Smuszkiewicza, wygłoszono laudacyjno-analityczne resume i odczytano fragmenty nagrodzonych utworów. Później miała miejsce dyskusja z udziałem uhonorowanych twórców, których wspomogli Andrzej Pilipiuk i Jarosław Grzędowicz, laureaci Nagrody Nautilus. Więcej o Laureatach Nagrody J. Żuławskiego czytaj tutaj. Referat popularnonaukowy: Chemia, kreacja i miłość do symetrii Czym - oprócz pędzania bimbru - jest chemia? Czym zajmują się chemicy dziś, a czym interesowali się wczoraj, w ubiegłym stuleciu i tysiącleciu? Czego możemy spodziewać się po chemii w przyszłości? Czy chemia umożliwi kreację sztucznego życia? Co Zimniak dał chemii, a co chemia oferowała Zimniakowi? Dlaczego śnieżynki są piękne i kto wkomponował w nasze twarze płaszczyznę symetrii? Przybyli goście stawiali bardzo konkretne pytania, np. interesowała ich kwasowość (pH) mydła w płynie lub zawartość enancjomeru L w kwasie askorbinowym. ● Uroczyste ogłoszenie werdyktu jury Nagrody Literackiej J. Żuławskiego, 19.10.2010 g. 18, Dom Literatury, Warszawa Ogłoszenie zwycięzców konkursu i sesja literacka. Zaproszeni goście to m.in. prof. Antoni Smuszkiewicz, dr Jerzy Szeja, Adam Bauman. Uroczyste ogłoszenie laureatów Nagrody odbyło się 19 października 2010 roku w Domu Literatury w Warszawie. Podczas sesji literackiej prof. Antoni Smuszkiewicz i dr Jerzy Szeja przedstawili nagrodzone dzieła oraz ich twórców. Fragmenty utworów odczytał aktor Adam Bauman. Spotkanie uświetniły swoją obecnością wnuczki Jerzego Żuławskiego, Agnieszka Żuławska-Umeda i Ewa Żuławska-Bogacka. O Nagrodzie: W roku 2010 miała miejsce 3. edycja Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, przyznanej za dzieła utrzymane w konwencji fantastyki, opublikowane w 2009 roku. 10-osobowe Jury złożone z literaturoznawców i krytyków literackich obradujące pod przewodnictwem prof. Antoniego Smuszkiewicza wyłoniło laureatów. Przyznano Nagrodę Główną, Złote i Srebrne Wyróżnienia, a także Nagrodę Specjalną za nowatorską prozę „z górnej półki”. Nagroda objęta jest patronatami Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Fundacji Kultury, a jej wyłącznym finansowym sponsorem został, podobnie jak w latach ubiegłych, Festiwal Nauki w Warszawie. ● XIV Festiwal Nauki, 21.09.2010, Dom Literatury, Warszawa Czy fantastyka ma być naukowa? Wystąpili paneliści: Rafał Kosik, Jerzy Szeja, Maciej Parowski, Michał Studniarek, Cezary Zbierzchowski, Paweł Ziemkiewicz, Andrzej Zimniak Jeszcze niedawno fantastyka była naukowa i dydaktyczna, dziś granice konwencji uległy rozmyciu - na tej samej księgarskiej półce stoją zarówno opowieści science-fiction, jak i historie alternatywne, utopie społeczne i polityczne, opowieści grozy, baśnie fantasy. Obecnie jednak ponownie wzrasta zainteresowanie twardą fantastyką naukową, eksplorującą światy możliwych do pomyślenia technologii, a na ich tle - człowieka z jego odwiecznymi problemami. Na ile literatura fantastyczna powinna być naukowa i czy można, lub powinno się, wyznaczać granice konwencji - m. in. te zagadnienia były dyskutowane w trakcie spotkania. ● Eurocon, 26-29.08.2010, Cieszyn Referat: Kataklizmy, post-technologie, post-ludzie Idą ciekawe czasy. Wiele wskazuje na to, że niebawem będziemy mieli epokę lodowcową, potem uderzenie asteroidy, zaś na polu relacji międzyludzkich archetyp przemocy nie straci na atrakcyjności. Niezależnie od tych chwilowych niedogodności, człowiek będzie intensywnie kolonizował kosmos, co także stanie się wielkim wyzwaniem. Nadejdą czasy przełomów, podczas których ludzkość zostanie ciężko doświadczona, ale historia uczy, że gatunek Homo sapiens niczego do dalszego rozwoju bardziej nie potrzebuje. Jakie powstaną post-technologie i jacy post-ludzie zawładną Ziemią i kosmosem? Avangarda, 2-5.07.2009, Warszawa Wygłosiłem referat: Literacki krajobraz PRL-u, czyli wspominki sprzed 30 lat To był świat prawdziwie równoległy - obowiązywała reglamentacja tytułów, papieru, tłumaczeń i autorów, a życie toczyło się pod jedynie słusznym przewodem Partii. W czasie wolnym można było pić, oglądać dwa czarno-białe kanały telewizji (trzeci był ruski) albo czytać, więc sporo obywateli wybierało tę ostatnią możliwość. Jeśli chcesz się dowiedzieć, jak wyglądało wydawanie książek w Polsce Ludowej, ile zarabiał pisarz, co to były Domy Pracy Twórczej, jak działała cenzura i dlaczego Zimniaka się nie imała (do czasu), kto miał problemy z wydawaniem a kto nie, jak wyglądały socjalistyczne konwenty, a także dlaczego rynek wydawniczy się załamał - zapraszam na spotkanie. Ponadto odbyłem Spotkanie autorskie z okazji jubileuszu 30-lecia twórczości, które prowadził Jan Żerański.
Dni Fantastyki, 25-27.06.2010, Wrocław Wygłosiłem referat p.t. "Przyszłość Europy, czyli zabawa w Pytię". Stara Europa, kolebka współczesnej cywilizacji, u progu nowego tysiąclecia stoi przed nowymi wyzwaniami. Nasila się inwazja barbarzyńców, czyli legalna i nielegalna imigracja, wydajność pracy relatywnie maleje, ekstrapolacja poprawności politycznej i ekologicznej staje się zagrożeniem. Postępuje unifikacja i obniżanie poziomu kształcenia, co ma na celu stworzenie kasty progresywnych konsumentów. Wojna na większą skalę, prowadzona gdziekolwiek na świecie, będzie miała istotny wpływ na gospodarkę Starego Kontynentu. W dalszej perspektywie należy wziąć pod uwagę rozwój technologii autokonstrukcyjnych i społeczny problem kasty zbędnych obywateli (usługi zostaną zrobotyzowane). Zmiany klimatyczne także nie będą ułatwiały życia i mogą w przyszłości stanowić poważne zagrożenie. Za kilka wieków Europa może zostać zapomnianym skansenem dawnej kultury. Nic nowego, wszak Grecy wypasają dziś kozy na ruinach Akropolu. Odbyłem spotkanie autorskie z red. Leszkiem Budrewiczem.
Falkon, 13-15.11.2009, Lublin Uroczyste wręczenie trofeów laureatom Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego odbyło się 14 listopada. Zwycięzcom wręczono statuetki i dyplomy, a dr Edyta Rudolf i dr Jerzy Szeja wystąpili z referatami o polskiej fantastyce. Odbyło się przedstawienie kabaretowe, a w przerwach przygrywała regionalna kapela.
Od Apeninów do Pirenejów - refleksje z podróży i pokaz autorskich zdjęć przedstawił Andrzej Zimniak.
Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego - ogłoszenie werdyktu jury i sesja literacka nt. nagrodzonych dzieł i laureatów, 27.10.2009, Dom Literatury, Warszawa. W warszawskiej siedzibie Stowarzyszenia Pisarzy Polskich odbyło się uroczyste ogłoszenie laureatów Nagrody w 2009 roku. Główną Nagrodę otrzymał Rafał Kosik za powieść „Kameleon”, Złote Wyróżnienie przypadło Krzysztofowi Piskorskiemu za powieść „Zadra” (t.1), a Srebrnym Wyróżnieniem uhonorowano Annę Brzezińską za powieść „Ziemia niczyja”. Prowadził Andrzej Zimniak. Podczas sesji literackiej prof. Antoni Smuszkiewicz, dr Jerzy Szeja i dr Edyta Rudolf przedstawili nagrodzone dzieła oraz ich twórców. Fragmenty utworów laureatów interpretował aktor scen warszawskich Adam Bauman. Więcejg
XIII Festiwal Nauki w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich, 22.09.2009, Warszawa. Autoewolucja człowieka - to temat dyskusji panelowej, w której udział wzięli: dr Marcin Ryszkiewicz (ewolucjonista i popularyzator nauki), dr Bohdan Starościak (mikrobiolog), lek. med. i pisarz Marcin Przybyłek, spotkanie prowadził dr Andrzej Zimniak. Jesteśmy w przededniu arbitralnego kształtowania naszych cech osobniczych metodami inżynierii genetycznej. Jak wynika z historii, człowiek zawsze korzystał z dokonanych przez siebie odkryć i wynalazków, więc można przypuszczać że i tym razem będzie podobnie. Życie na Ziemi ewoluowało od prostych jednokomórkowców aż po złożone organizmy, niezwykle sprawnie dostosowując się zarówno do zmian środowiska, jak i do zmiennych warunków międzygatunkowej konkurencji. Człowiek od kilku tysięcy lat podąża osobną ścieżką, izolując się od środowiska w sztucznych habitatach cywilizacyjnych, w wyniku czego sam stał się gatunkiem hodowlanym. Obecnie, po odkryciu roli genów, ludzie coraz śmielej ingerują w ten chemiczny bank naszych cech, planując drogi na skróty, drastycznie różniące się od naturalnych ewolucyjnych szlaków. Jak głęboko sięgnie człowiek do własnych genów? Czy inżynieria genetyczna wybawi ludzi od chorób i uczyni ich szczęśliwszymi, czy wprost przeciwnie - nieuniknione pomyłki genetyków wywołają katastrofę? Czy powstanie Homo geneticus, wiecznie młody i zdolny do egzystencji w dowolnych warunkach, czy manipulacje genetyczne będą oznaczać koniec ludzkości? W trakcie spotkania rozmawialiśmy o powyższych problemach, a także o ich wizjach literackich. Dyskusja stanowiła rozwinięcie tez wykładu wygłoszonego przez A. Zimniaka w trakcie Avangardy (2-5.07.2009, Warszawa).
Avangarda, 2-5.07.2009, Warszawa Wystąpienia: Autoewolucja człowieka - czy Darwin przewraca się w grobie? Ewolucjoniści twierdzą, że człowiek już dawno stał się "zwierzęciem hodowlanym", innymi słowy - hodujemy sami siebie wg własnych potrzeb. W dzisiejszych czasach coraz pożądliwiej przyglądamy się swoim garniturom genowym. Czy czekają nas czasy "człowieka na zamówienie"? I czy będą to dobre, czy złe czasy? Wedle naukowego punktu widzenia nasz fenotyp, czyli ogólnie mówiąc postać organizmu, powstaje w łańcuchu ewolucyjnych przemian. Jak wiadomo, teorię ewolucji pierwszy sformułował Karol Darwin. Warto przypomnieć, że w 2009 roku przypadają dwie ważne rocznice: dwusetna rocznica narodzin Karola Darwina (który urodził się w 1809 r.), oraz sto pięćdziesiąta rocznica wydania jego dzieła "The Origin of Species by Means of Natural Selection [O pochodzeniu gatunków na drodze selekcji naturalnej]" (Darwin, 1859). Postawmy ważne pytanie: czy możemy sami siąść za kółkiem, to znaczy przejąć stery od wielkiej, choć ślepej matki-rządzicielki? Wiele wskazuje na to, że owszem, a niektórzy nawet twierdzą, że stało się to już dawno temu, od kiedy człowiek postawił pierwszą chatę i trzcinową ścianką odgrodził się od otoczenia. Nagroda Żuławskiego - historia i perspektywy. Prelekcja i konkurs-niespodzianka. W 2009 roku ma miejsce już druga edycja nagrody profesjonalistów im. Jerzego Żuławskiego. Nagroda wrosła w fantastyczny krajobraz, choć brak jej instytucjonalnych ram, a nade wszystko hojnych sponsorów. Jednak zainteresowanie i powszechna pomoc świadczą o potrzebie jej istnienia, np. otrzymuję wciąż nowe propozycje objęcia Nagrody patronatem. Najpierw rozmawialiśmy o Nagrodzie, a potem odbył się konkurs, w którym nagrodami były nominowane do Żuławskiego powieści oraz konwentowe bony.
Pyrkon, 27-29.03.2009, Poznań Nagroda J. Żuławskiego i kondycja polskiej fantastyki - panel z udziałem prof. Antoniego Smuszkiewicza i Andrzeja Zimniaka. Rozmawialiśmy o tym, jak powstawała Nagroda, jakie są dalsze plany i jakie są nowe trendy w polskiej fantastyce.
Osiem prywatnych cudów świata - referat i pokaz zdjęć, Andrzej Zimniak Było to bardzo osobiste spotkanie, a w jego trakcie wspominałem miejsca i związane z nimi wydarzenia, które podczas moich podróży (m. in. Floryda, Arizona, Norwegia, Wyspy Kanaryjskie) wywarły na mnie wrażenie tak wielkie, że można je nazwać psychodelicznym. Pokazałem zdjęcia własne, ale także inne, pasujące do moich wizji.
Falkon, 14-16.11.2008, Lublin Uroczyste wręczenie trofeów laureatom Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego i sesja literacka "Co nowego w polskiej fantastyce?" Jako paneliści wystąpili jurorzy Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego: dr Dariusz Brzostek z UMK w Toruniu i red. Maciej Parowski z NF, moderował Andrzej Zimniak. Czy w ogóle istnieje coś takiego jak fantastyka naukowa? Naukowość prozy science fiction od dawna oddaje pola alegorii literackiej, ale są autorzy, których twórczości nie da się skatalogować ani w szufladce fantasy, ani space opery. Gdzie więc przynależą "Inne pieśni" albo "Lód" Jacka Dukaja? Odrębnym zagadnieniem jest fenomen polskiej fantastyki religijnej - w żadnym innym kraju to zjawisko nie występuje w takim nasileniu. Czy jesteśmy bardziej religijni od Amerykanów, którzy deklarują swoją wiarę nawet na banknotach dolarowych, albo od Hiszpanów czy Irlandczyków? A może istnieją jeszcze inne przyczyny tego boomu oprócz pontyfikatu JPII? Czy można brać pod uwagę wpływ preferencji kluczowych wydawców? Te i inne zagadnienia dyskutowano w trakcie panelu.
Wykład p.t. "Słońce czy atom?". Słońce jest dla nas niewyczerpalnym i w zasadzie jedynym generatorem energii, napędzającym zarówno procesy życiowe, jak i ruchy atmosfery (wiatry), falowanie mórz oraz obieg wody w naturze. Można zastanawiać się, jaki był i jest wpływ Słońca na obrót Księżyca, wywołujący pływy oceaniczne, a także na warunki panujące we wnętrzu naszej planety. Mamy wiele możliwości, aby skorzystać z alternatywnych źródeł energii i zaprzestać nie tylko spalania paliw kopalnych, ale być może także eksploatowania elektrowni atomowych. Czy jednak przyszłość energetyki wygląda aż tak różowo?
Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego - ogłoszenie werdyktu jury i sesja literacka nt. nagrodzonych dzieł i laureatów, 21.10.2008, Dom Literatury, Warszawa. W 2008 roku miała miejsce 1. edycja Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, przyznawanej za dzieła utrzymane w konwencji fantastyki, opublikowane w 2007 roku. Główną Nagrodę otrzymał Jacek Dukaj za powieść Lód, Złote Wyróżnienie Łukasz Orbitowski za powieść Tracę ciepło, Srebrne Wyróżnienie Szczepan Twardoch za powieść Epifania wikarego Trzaski. Uroczyste ogłoszenie laureatów Nagrody odbyło się 21 października 2008 roku w Domu Literatury w Warszawie. Podczas sesji literackiej prof. Antoni Smuszkiewicz, red. Maciej Parowski i dr Jerzy Szeja przedstawili nagrodzone dzieła oraz ich twórców, czyli odpowiednio: J. Dukaja, Ł. Orbitowskiego i Sz. Twardocha. Fragmenty utworów odczytała Krystyna Czubówna. Spotkanie uświetniła swoją obecnością wnuczka Jerzego Żuławskiego, Ewa Żuławska-Bogacka. Prowadził Andrzej Zimniak. Więcejg
XII Festiwal Nauki w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich, 23.09.2008, Warszawa. Książka w nowym tysiącleciu - to temat dyskusji, w której udział wzięli zaproszeni paneliści: Maciej Parowski, Jerzy Szeja, Rafał Kosik i Jacek Komuda, spotkanie poprowadził Andrzej Zimniak. Jesteśmy w przededniu zmiany nośnika z papierowego na elektroniczny, ale prawdziwa rewolucja książki dopiero przed nami. Czy w miarę doskonalenia technik audiowizualnych słowo ustąpi pola obrazowi i dźwiękowi? Czy interaktywność przekazu i dzieło jednego autora to wewnętrzna sprzeczność? Jak może wyglądać książka przyszłości? W podsumowaniu stwierdzono, że żaden z poprzednich nośników artystycznego przekazu nie został wyparty przez następny, np. teatr przez kino, czy rysunek przez fotografię. Nadto niektóre treści, np. dotyczące stanów psychicznych, są nieprzekładalne ze słowa na obraz. Wreszcie zawsze pozostanie pewna liczba czytelników (statystyki mówią, że czyta 8% populacji, i ta liczba nie zmienia się znacząco od czasu upowszechnienia druku), którzy przedłożą własną małą twórczość przy deszyfracji tekstu nad bardziej atawistyczne oglądanie. A więc powiało optymizmem: książka jako udostępniony odbiorcy zbiór liter, słów i zdań nie zginie, nawet jak te litery będą wyświetlane na ekranie e-booka lub zwitku folii zaopatrzonej w mikroprocesor.
Polcon, 28-31.08.2008, Zielona Góra Madera - wulkaniczny pryszcz na twarzy Atlantyku (wykład i pokaz zdjęć) Madera to kilka szczytów podmorskiego łańcucha górskiego, wznoszących się ponad powierzchnię Atlantyku. Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób zbudować szosę na pionowej ścianie skalnej, dlaczego levadas stanowią najlepsze na świecie szlaki turystyczne i jak smakuje wytrawna madera, przyjdź na prelekcję i pokaz zdjęć. Nauka w służbie inwigilacji (wykład i dyskusja) Coraz częściej stajemy przed wyborem: wolność albo bezpieczeństwo, i raczej optujemy za bezpieczeństwem, niechętnie godząc się na uszczuplenie swobód obywatelskich. Nauka może wesprzeć każdą opcję, a więc także inwigilację jednostek. W trakcie prelekcji dowiemy się, co wspólnego ma sztuczny nos z ważeniem elektronu, czy etykiety mogą pokazywać temperaturę w oponach samochodowych i przy okazji szpiegować kierowcę, a także jak bije serce terrorysty. Elfy do rezerwatu, niech nadlecą krążowniki, czyli gdzie się podziała fantastyka naukowa? W panelu dyskusyjnym udział wzięli: Maciej Parowski, Andrzej Zimniak, Marek Baraniecki, Rafał Kosik, Jakub Nowak.
Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, 10.06.2008 r., Dom Literatury, Warszawa Jak NIE zginie ludzkość Prezentacja najnowszej książki Andrzeja Zimniaka pod powyższym tytułem, połączona z dyskusją o perspektywach rozwoju ludzkości, odbyła się przy ul. Krakowskie Przedmieście 87/89 w Warszawie. Spotkanie, które zorganizował Oddział Warszawski Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, brawurowo prowadził Marcin Przybyłek, pisarz z powołania, lekarz z wykształcenia i socjolog z racji wykonywanego zawodu. Co człowiek może, a co zechce zrobić z własnym ciałem, czy dzień apokalipsy jest blisko, co oznacza kosmoformowanie ludzi, jaki jest cel rozwoju cywilizacji - o tym wszystkim można było porozmawiać, przychodząc na spotkanie i stając się na godzinę futurologiem. Imprezę zakończył kieliszek wina i rozmowy w kuluarach.
Pyrkon, 28-30.03.2008, Poznań Seks, miłość i ewolucja - wykład i dyskusja. Co będzie z seksem, gdy kobiety nie będą musiały rodzić, bo płód dojrzeje w sztucznej albo zewnętrznej biologicznej macicy, a zapłodnienie nastąpi poza organizmami rodziców, w sterylnych warunkach laboratorium, dalekich od atmosfery sypialni? Co się stanie, gdy każdy będzie mógł wyhodować sobie klona, a pary jednej płci będą miały potomstwo o starannie dobranych cechach obojga "rodziców"? Albo geny dziecka pozyska się od kilkunastu dawców? Generalnie chodzi o to, co stanie się z uczuciem miłości wtedy, kiedy seks zostanie definitywnie oddzielony od prokreacji? Szlakiem wulkanów - prelekcja i pokaz zdjęć Wulkany to najbardziej pierwotne formacje, stanowiące okna w przeszłość i dostarczające nam, istotom z odmiennego świata, wyjątkowych przeżyć. O dzień drogi z Warszawy lub Poznania znajduje się potężny, stale czynny wulkan, będący jedną z włoskich Wysp Liparyjskich - Stromboli, o kilkanaście kilometrów na południe - Vulcano. Nieco dalej w tym kierunku - znana wszystkim sycylijska Etna. Dalej na zachód - Lanzarote, Teneryfa, La Palma i podbiegunowa Islandia. Chętnych zabrałem na wycieczkę do pierwszego kręgu piekieł, ilustrowaną zdjęciami.
Falkon, Lublin 16-18.11.2007 Życie - cud, fenomen czy reguła? - wykład i dyskusja. Zjawisko ożywienia materii można traktować w kategoriach jednorazowego cudu, rzadkiego fenomenu lub reguły podobnej do przewidywalnego przebiegu reakcji chemicznej. Innymi słowy, jeśli wyosobnimy (nie odrzucimy!) pytanie o sprawczy czynnik niematerialny, zagadnienie sprowadzi się do położenia na skali prawdopodobieństwa: albo życie jest wynikiem wyjątkowej fluktuacji typu przejścia tunelowego, albo też określony chemizm życiotwórczy jest immanentnie wpisany w cechy materii. W tym ostatnim przypadku życie powinno być we wszechświecie zjawiskiem powszechnym, choć silnie rozproszonym w czasie i przestrzeni. Dyskutowaliśmy także o tym, czy wirusy są żywe i co było przed narodzinami życia, a nawet jeszcze dawniej, przed samym Wielkim Wybuchem. Spotkanie autorskie. Rozmawialiśmy o stężeniu nauki w fantastyce, o bohaterach "Białego roju", kosmoformowaniu człowieka, wyższości opowiadań nad powieściami, no i oczywiście o planach pisarskich i wydawniczych. Spotkanie prowadził Piotr Florek. Pełne nagranie znajdziecie pod adresem: http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/783
XI Festiwal Nauki w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich, 25.09.2007 Imprezy odbyły się w Domu Literatury, ul. Krakowskie Przedmieście 87/89, Warszawa. • Rzeczywistość to nie wszystko - popkultura i fantastyka (godz. 16) Miesięcznik "Fantastyka" i "Nowa Fantastyka" obchodził jubileusz 25-lecia, ukazało się 300 numerów. Obecny i byli naczelni „F” i „NF” Paweł Matuszek, Lech Jęczmyk i Maciej Parowski przedstawili rosnącą rolę sztuki wyobraźni w polskiej kulturze. Wspomogli ich znani warszawscy pisarze, krytycy i graficy oraz twórcy komiksów, bywalcy łamów pisma: Andrzej Zimniak, Grzegorz Janusz, Jacek Komuda i Krzysztof Gawronkiewicz. Rozważano, dlaczego popkultura zrobiła się tak znacząca i co sprawia, że fantastyka jest sexy? • Colloquium Fantasticum '2007 (godz. 18) Czy literatura potrzebuje mecenatu? - to temat dyskusji panelowej, która odbyła się przy udziale prof. Bogdana Neya, Macieja Parowskiego, Jacka Komudy i Małgorzaty Kondas (Todd), dyskusję prowadził Andrzej Zimniak. Zastanawiano się , czy książka jest wyłącznie obiektem obrotu rynkowego, czy też należy traktować ją głównie jako nośnik wiedzy i środek edukacyjny? W jakim stopniu książką powinni interesować się mecenasi sztuki? I czy mecenat jest sposobem na dodanie kultury do dwóch odwiecznych wyznaczników społecznego bytu, którymi są chleb i igrzyska? Dyskutowano także nad zagadnieniem, czy w Polsce potrzebni są agenci literaccy.
LEMoniada - Seminarium na temat twórczości Stanisława Lema, 19.06.2007, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Dom Literatury, Warszawa Prelegenci: Maciej Parowski (prowadzący), Dominika Materska-Oramus, Marek Oramus, Wojciech Orliński, Andrzej Zimniak Streszczenie wypowiedzi A. Zimniaka: Ze względu na datę urodzenia dostąpiłem przywileju wychowywania się na książkach Lema. Bardzo odpowiadał mi ładunek myślowy jego utworów, komponenta filozoficzn. Dużo później zrozumiałem, że Lem był najpierw filozofem (nie chronologicznie, lecz merytorycznie), a dopiero później pisarzem - takie stwierdzenie bynajmniej nie deprecjonuje literackości jego utworów, raczej wynosi go jako filozofa. Przy tym, co istotne, był jednym z nielicznych filozofów wywodzących się z terenu nauk ścisłych, a więc rozumiał świat nie tylko od poziomu umownych atomów, lecz od poziomu właściwości tych atomów, nie od poziomu od którego mówimy o kulturze, ale od poziomu znacznie bardziej podstawowego, od praw natury. Jak wiadomo, pierwsza powieść Lema "Szpital przemienienia" nie była fantastyczna, dziś powiedzielibyśmy że należy do głównego nurtu. Potem jednak pisarz wybrał fantastykę, nad czym później bolał. Nie do wiary, ale sam Lem nie przewidział, że karty książek zaliczane dawniej do sf zaroją się od baśniowych postaci rycerzy, krasnoludów, duchów i wampirów, a nauki będzie w tym tyle ile kamienia filozoficznego w retortach alchemików. Z Lemowskich futurologii wybiorę dwa przykłady. Pierwszy to fantomatyzacja - pisarz prorokował możliwość pogrążenia się całych społeczeństw w światach wykreowanych cybernetycznie, przeżywania w nich o wiele silniejszych i bardziej rozległych doznań niż w rzeczywistości. Teraz używa się terminu światy wirtualne, a wielu internautów stoi już na progu ostatecznego odlotu w sieć. Jeszcze trochę i, być może, przeniesiemy nasze jaźnie do skrzyń profesora Corcorana, żeby już nie zaprzątać sobie głowy takimi przyziemnymi problemami jak fizjologia. Drugi przykład to bystry, urządzenia prekursorskie wobec tworów nanotechnologicznych. Tyle że bystry stanowiły fuzję technologii i moralności, bo rozpoznawały czyny niegodne i im zapobiegały, poza tym nie wtrącały się za bardzo. Taka odmiana nanotechnologii byłaby także w przyszłości do pomyślenia, ale ja wolę o niej nie myśleć, bo najpierw ktoś musiałby zdefiniować - i to na stałe - standardy etyki i moralności. Na koniec osobiste zwierzenie: planuję powtórkę z Lema. Wiadomo, że wybitne dzieła rosną wraz z czytelnikiem i powinno się czytać je trzykrotnie w ciągu życia. Dla mnie nastał już czas, a innym - i gościom, i prelegentom - także proponuję, aby rozważyli taką możliwość.
Pyrkon, Poznań 23-25.03.2007 Referat popularnonaukowy Polska pod lodem Naszemu stale od nowa doświadczanemu krajowi grozi nie tylko IV Rzeczpospolita, ptasia grypa, manipulacje genetyczne i imigracja z Bangladeszu, ale przede wszystkim - kolejna epoka lodowa. Niewielka dla nas pociecha z tego, że lodowiec być może zatrzyma się na Karpatach, jeśli tereny od Gdańska po Kraków znajdą się po 3-kilometrową pokrywą śniegu ubitego do twardości skały. Czy da się wtedy jeszcze żyć w kraju sarmatów? Były nagrody dla dyskutantów za najlepsze pomysły. Udział w panelu Co się stało z obcymi AZ: Życie napędza literaturę, a nie odwrotnie. Życie, więc także nauka. W 1. połowie ub. wieku obserwowano kanały na Marsie, rozważano, jakie życie może istnieć na Wenus, Drake ułożył swój wzór na liczbę cywilizacji we Wszechświecie, przypuszczano, że epidemie grypy docierają do nas z kosmosu. W XX wieku w ramach programu SETI i CETI zbudowano system radioteleskopów, które miały wykrywać sygnały radiowe, wysyłane przez inteligentne cywilizacje pozaziemskie. W trakcie misji Apollo żyliśmy w uniesieniu, mieliśmy wizję, choć z drugiej strony przekonywaliśmy się namacalnie (macając Księżyc), jak pusty, niegościnny i olbrzymi jest kosmos. Obecnie triumfy święci inżynieria genetyczna. Stoimy u progu nowej ery, ery modyfikacji świata ożywionego, w tym własnych organizmów. Abstrahując od tego, czy to będzie dobry czy zły świat, on nadchodzi, właściwie już w nim żyjemy. Jak takie wizje mogą nie wpływać na literaturę, zwłaszcza fantastyczną? Jest jeszcze przynajmniej jeden ważny powód ucieczki "w głąb duszy". Taka ucieczka jest uzasadniona wobec coraz silniej odczuwanej świadomości istnienia, a także w miarę rozwoju technologii, pozwalających na wirtualizację świata, w którym żyjemy - niekoniecznie chodzi o lemowską fantomatyzację, lecz o życie w świecie wykreowanym przez cywilizację i kulturę, przez mass media, w świecie pozornych zależności i wartości, w świecie dominacji pozy nad postawą zewnętrznie racjonalną. Technologia pozwala nam na oderwanie się, wraz z naszą kulturą, od świata materialnego, gdzie jednak wciąż wschodzi i zachodzi słońce i trwa pierwotna walka o byt. I w którym, być może, gdzieś daleko kryją się Obcy. Spotkanie autorskie Nie cierpię omawiać własnych utworów, ale tym razem powiedziałem kilka słów o swojej nowej powieści "Biały rój" (Wyd. Literackie 2007), a zwłaszcza o następnej "Władcy świtu" (w pisaniu).
Falcon, Lublin, 17-19.11.2006. Życie w głębi Ziemi Wykład i dyskusja Wiemy dość dobrze, co dzieje się (a raczej działo się) w galaktykach odległych o miliony lat świetlnych, ale nasza wiedza o tym, co znajduje się kilometr pod naszymi stopami, jest raczej niewielka. W ostatnich latach zbadano zawartość gleby wydobytej z głębokich odwiertów i okazało się, że zawiera ona liczne żywe organizmy zaklasyfikowane jako najstarsze bakterie Archaea. Są to tzw. ekstremofile, czyli organizmy niezwykle odporne na nawet ekstremalne warunki, konsumujące metan i oddychające żelazem. Przyszłość należy do nich, albowiem tylko one przeżyją większość katastrof planetarnych i kosmicznych.
Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Dom Literatury, ul. Krakowskie Przedmieście 87/89, 19.09.2005 g. 18:00 Literatura, informacja, konfabulacja dyskusja panelowa Wystąpili: prof. Henryk Samsonowicz, prof. Bogdan Ney, Marek Oramus; prowadził Andrzej Zimniak Jaka jest rola literatury pięknej? Na pewno dostarcza emocji i wzruszeń, a także stanowi przewodnik po krainie wyobraźni autora, ale czy po odstawieniu książki na półkę kończy się jej wpływ na czytelnika? Innymi słowy - czy literatura może dostarczać nam informacji o otaczającym świecie, a także podpowiadać, jak zachowywać się w trudnych sytuacjach i na co dzień, a więc - jak żyć? I kiedy można wierzyć w to, co przekazuje nam autor, np. w powieści historycznej? Nie zapominajmy, że w chwili otwarcia książki rozpoczyna się gra autora z czytelnikiem, a naruszanie zwyczajowych reguł gry przez autora bywa dla jednych czytelników tylko nową cechą literatury, zaś dla innych jest dodatkowo czynnikiem dezorientującym.
Polcon, Lublin, 24-27.08.2006 Technologie przyszłości (referat) Wynalezienie kija było pierwszym krokiem człowieka do gwiazd, ale bez wynalezienia słowa utknęlibyśmy zaraz na początku tej drogi. Nasz mózg nie uległ wielkim zmianom od czasów człowieka z Cro Magnon, a cywilizacja rozwinęła się dzięki kumulacji przekazywanej wiedzy. Bez przesady można powiedzieć, że słowo w dziele rozwoju ludzkości waży równie wiele jak dorobek kulturowy i wszystkie techniczne konstrukcje razem wzięte. Jeśli ciągłość przekazu nie zostanie przerwana, w dalszym rozwoju można przewidywać dwie opcje: rekonstrukcyjną i biotechnologiczną, a ich wspólną kontynuacją może być cywilizacja autokonstrukcyjna. Udział człowieka w tej ostatniej pozostaje wielką niewiadomą.
Teleport, Gdańsk, 14-17 lipca 2006 Ziemskie i kosmiczne życie ekstremofili (referat) Mianem ekstremofili określa się organizmy, żyjące w warunkach, uznawanych przez ludzi za skrajnie nieprzyjazne. Mogą to być gorące podmorskie źródła o temperaturze powyżej 100°C, stężony kwas solny lub 30%-owa solanka, albo miejsca o wysokim tle promieniowania jonizującego. Okazuje się, że na głębokości kilku kilometrów pod ziemią bujnie rozwija się życie, konsumujące metan i oddychające... żelazem. Czy takie "żelazne" organizmy miałyby problemy z adaptacją na innych ciałach niebieskich? A może żyją tam już od dawna?
Festiwal Literatury Popularnej POPLIT 2006, Warszawa, 23.04.2006 Wątki naukowe w prozie Dukaja i Huberatha (referat) Zdradzę Wam straszną tajemnicę: fantastyki naukowej już nie ma. Zostało puste miejsce, które na razie zapełnia się bardzo powoli. Epoka sf skończyła się wraz z Mistrzem Lemem. Dukaj uprawia rodzaj semirealizmu unifikacyjnego - przecież nie odważę się użyć określenia "realizm". Chodzi o futurologiczną unifikację wątków naukowych, filozoficznych, społecznopsychologicznych i jednak magicznych, przy czym ta trochę surrealistyczna magia dociera po spekulacyjnym kołowym obiegu z powrotem gdzieś w okolice nauki, w którą - jak należy mniemać - może się kiedyś przekształcić. Jest to więc zupełnie inna magia niż ta typowa dla fantasy. Z dukajowej eksplozywnej nadmiarowości, która przypomina młodą gwiazdę formującą w nuklearnym ogniu całe spektrum coraz bardziej złożonych pierwiastków, wyłaniają się przyszłe cywilizacyjne dylematy, dotykające kwestii być albo nie być. Huberath natomiast reprezentuje w większości utworów realizm mityczny albo teologiczny, jego filozofia obraca się, także pod innymi gwiazdami, wokół spraw doczesnych, na których bardzo wyraźnie odciska się obecność Istoty Wyższej. Jeśli więc nawet pojawiają się jakieś antycypacje cywilizacyjno-technologiczne, nie o nie w tej prozie chodzi. Huberath jest naukowcem, fizykiem, i trudno mu się dziwić, że w swojej twórczości literackiej jak diabeł od święconej wody ucieka od scientycznej analizy w stronę filozoficznej syntezy. Dziś zawartość nauki w fantastyce jest niewielka i obserwuje się stałą tendencję malejącą. Jeśli pojawia się utwór sf, nie wiadomo, co z nim robić, bo wygląda jak skrzyżowanie białego kruka z czarną owcą. Jednakże dominacja tych trendów nie oznacza, że dzisiejsza literatura jest gorsza od tej, którą czytaliśmy wczoraj. Jest z pewnością inna. (więcej na ten temat czytaj w Fahrenheicie)
Jubileusz 25-lecia pracy pisarskiej, SPP, Warszawa, 21.03.2006 Spotkanie zostało zorganizowane przez Oddział Warszawski Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i odbyło się w kontekście "pytań o literaturę popularną". Jednak przeważały retrospekcje - rozmawiano o początkach pracy pisarskiej jubilata i o wpływie jego twórczości na rozwój konwencji na polskim gruncie. Dyskutowano także nad przydatnością ścisłego wykształcenia przy pisaniu utworów sf. Panelistami byli: Lech Jęczmyk, Maciej Parowski, Marek Oramus i prof. Jakub Lichański, prowadził Maciej Parowski.
Krakon, Kraków, 23-26.02.2006 Podwodny świat równoległy Referat Pod wodą rozciąga się fascynujący świat, który każdy powinien zobaczyć. Wystąpienie obejmowało kurs nurkowania dla początkujących i zaawansowanych, omówienie specyfiki środowiska i zagrożeń, wspomnienia z podmorskich wypraw, a także rady dla entuzjastów. Dyskutowano także zagadnienie nurkowania na innych planetach. Jak zginie ludzkość Panel Nie zginiemy od bomby, dziury ozonowej, zanieczyszczenia środowiska, manipulacji genetycznych, ani nawet od ptasiej grypy czy innej zarazy, chociaż niektórzy paneliści brali pod uwagę scenariusze takich katastrof. W ich efekcie gatunek ludzki mógłby poważnie ucierpieć, ale raczej nie uległby eksterminacji. Człowiek to twarda sztuka i nie będzie łatwo go wyeliminować! Wspólnie doszliśmy do wniosku, że naprawdę sporo kłopotu może spowodować upadek asteroidy o średnicy 10 kilometrów, jak również zlodowacenie, nawet takie, którego zasięg ograniczy się do północnej półkuli. Paneliści otrzymali archiwalne egzemplarze moich książek i przypuszczam, że zdążą je przeczytać.
Falcon, Lublin, 18-20.11.2005. Komu nieśmiertelność? Wykład i dyskusja Było o aspektach długowieczności: biochemicznych, ewolucyjnych, społecznych, demograficznych. Czy istnieje konflikt między świadomością istnienia i śmiercią? Czy z pozycji Kreatora możliwy jest alternatywny model ewolucji bez umierania? Spotkanie cieszyło się dużym zainteresowaniem. Słuchacze w większości uważali, że zbyt długie życie musi doprowadzić do nudy i stagnacji, do zatrzymania rozwoju. Może stąd takie opinie, że audytorium składało się z samej młodzieży?
Czarny rynek użytecznej wiedzy i niewiedzy, Warszawa 8.10.2005 Happening popularyzatorsko-teatralny Udział w dwóch spotkaniach: "Jak zginie ludzkość? Dwie najbardziej atrakcyjne propozycje" i "Droga w kosmos: terraformowanie planet czy kosmoformowanie człowieka?"
Widowisko popularyzatorskie i zarazem happening artystyczny, w którym brałem udział, stanowi kolejną odsłonę Mobile Academy i zostało zorganizowane w ramach Polsko-Niemieckich Projektów Kulturalnych. Najogólniej polegało na rozmowach w cztery oczy gości i zaproszonych ekspertów, w wielkiej sali, przy stolikach z kolorowymi lampkami. Rozmowy w większej części dotyczyły problemów filozoficznych, twórczych i transcendentalnych, ale było też trochę tematów z dziedziny nauk ścisłych. Ekspertów przybyło 108, gości było kilkakrotnie więcej (część z nich uczestniczyła biernie, korzystając ze słuchawek). Forma imprezy określiła rodzaj kontaktu między uczestnikami, bardziej osobisty niż w przypadku wykładu czy panelu, będący właściwie rozmową. Obydwa moje tematy dotyczyły prognozowania. Wyłożyłem swoje futurologiczne credo po czym wspólnie z gośćmi najpierw zastanawialiśmy się, co naprawdę spowoduje apokalipsę. Wyszło na to, że zderzenie Ziemi z asteroidą może zagrozić nie tylko cywilizacji, ale nawet istnieniu Homo sapiens, podczas gdy zlodowacenie raczej "tylko" spowoduje nowe wędrówki ludów i głębokie zmiany w świecie człowieka, które zapewne będą oznaczać kres dominacji zachodniego modelu życia i rozwoju. Drugi temat opierał się na prognozowaniu dalekiego zasięgu. Dowodziłem, że życie wyjdzie z Ziemi w kosmos, podobnie jak niegdyś wyszło z morza na ląd, a rolą naszej technologii jest pomoc w tym procesie. Rozwinięcie tematu w kierunku przewidywania, jak będą wyglądały kosmiczne formy życia, wymagało od gości sporej wyobraźni i częściowego zawieszenia sceptycyzmu. Na szczęście wszyscy czterej uczestnicy, z którymi rozmawiałem (piąty dołączył nieoficjalnie), reprezentowali wysoki poziom intelektualny, a dyskusje były owocne i przyjemne dla obu stron. Więcej informacji o imprezie: http://www.mobileacademy-warsaw.com
IX Festiwal Nauki, 20.09.2005, Warszawa Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Dom Literatury, ul. Krakowskie Przedmieście 87/89
Udział wzięli: Jarosław Grzędowicz, Michał Studniarek, Jerzy Boryczka, Krzysztof Ziołkowski, Marcin Ryszkiewicz; prowadzi Andrzej Zimniak
Tematyka spotkania: VI Colloquium Fantasticum: Oblicza apokalipsy w literaturze i prognozowaniu naukowym Futurolodzy prognozują, że koniec naszej cywilizacji może nastąpić w wyniku wojny, zanieczyszczenia środowiska, pandemii, gwałtownej zmiany klimatu lub zderzenia z dużą asteroidą. Pisarze również nie próżnują i roztaczają na kartach swoich utworów przerażające wizje zagłady. Czy naszej cywilizacji grozi rychła katastrofa? Może to wydać się dziwne, ale przy prognozowaniu naukowym należy patrzeć w przeszłość, bo, jak mówi mądre przysłowie „historia kołem się toczy”, i wiele z czekających nas wydarzeń tak naprawdę już kiedyś zaszło, choć w nieco odmiennych dekoracjach. Snucie rozważań nie mających swoich korzeni w historii jest wyłącznie spekulacją lub służy jako sztafaż literacki, i tylko wtedy może być na miejscu. Spójrzmy w przyszłość oczami futurologa. Żyjemy w niespokojnych czasach i od razu nasuwa się pytanie, czy współczesna lub przyszła wojna może stanowić zagrożenie dla cywilizacji? Żadna z dotychczasowych, nawet najkrwawszych wojen nie przywiodła człowieka na skraj zagłady, chociaż wprowadzano do uzbrojenia generacje coraz doskonalszych broni. Powód jest prosty: celem konfliktów nie jest totalne zniszczenie, lecz raczej zawładnięcie terytorium wraz z zasobami, zarówno naturalnymi, jak i ludzkimi. Wprowadzanie coraz bardziej ekologicznych technologii przemysłowych zapobiegnie zatruciu środowiska, a choroby, choć będą nękały człowieka zawsze, nigdy nie spowodują – jak wskazują przykłady z historii – totalnego wymierania. Szeroko pojmowana zmiana klimatu może stanowić zagrożenie. Bazując na ekstrapolacji zjawisk paleohistorycznych w oparciu o statystykę można przypuszczać, że niebawem powinno nadejść kolejne zlodowacenie, chociaż teraz jeszcze nic na to nie wskazuje. Zasięg takiego hipotetycznego procesu pozostaje nieznany. Gdyby lody skuły całą Ziemię, a oceany zamarzły do dna, będzie to oznaczało koniec cywilizacji i człowieka, choć nie koniec ziemskiego życia, bo głęboko w glebie przeżyją żywiące się metanem bakterie. Gigantyczne erupcje wulkaniczne również mogą stanowić potencjalne zagrożenie, lecz tego typu zjawiska, które już występowały w minionych epokach, pozostają słabo zbadane. Zderzenie naszego globu z dużą asteroidą o średnicy kilkunastu kilometrów też musi się kiedyś zdarzyć, co wynika ze statystyki. Wtedy rozpęta się piekło: planetę spustoszą huragany o niewyobrażalnej sile, od fali promieniowania wybuchną pożary, przez lądy przetoczą się fale tsunami, a później chmury pyłów zakryją Słońce i nastanie wieloletnia zima, podczas której temperatura spadnie poniżej -50oC. Taka katastrofa także może oznaczać kres cywilizacji. Obecnie nie dysponujemy żadnymi środkami obrony przed takimi kataklizmami. Pisarze w swoich utworach roztaczają podobne wizje, choć na kartach książek cywilizacja nie ginie całkowicie z tego prostego powodu, że wtedy nie byłoby o czym pisać. A więc człowiek i technologia pozostają, lecz opisywany świat staje się mniej lub bardziej zdegenerowany. W literaturze często pojawiają się jeszcze inne wątki, należące bardziej do fantastyki niż nauki, jak np. wynaturzenia lub wzmocnienie genetyczne, kontakt z Obcymi (wojna, okupacja, koegzystencja), czy potop na skalę globu. Jak wspomniano, wynikiem tych katastrof nie jest totalna zagłada, lecz degeneracja, cofnięcie lub upodlenie, a przesłanie większości utworów stanowi ostrzeżenie, przekazane drogą aluzji i przerysowania. Jaki wniosek? Ludzkość raczej nie popełni samobójstwa, ale realne zagrożenia istnieją i należy o nich nie tylko myśleć, ale przede wszystkim szukać sposobów na przetrwanie. Tutaj otwierają się możliwości praktycznego zastosowania współczesnych i przyszłych osiągnięć nauki.
Polcon, 25-28.08.2005, Poznań. Rozmyślania nad ćwiartką, czyli jubileusz 25-lecia pracy pisarskiej. Tematy: dlaczego zacząłem pisać i wybrałem fantastykę, pierwsze utwory, debiut i współpraca z Nową Fantastką, podsumowanie dorobku, praca w dwóch zawodach (autor i naukowiec), porównanie rynku autorskiego w okresie PRL i teraz, plany pisarskie, rola sieci i przyszłość literatury. Czy sztuczna inteligencja może zbuntować się przeciw ludzkości? (panel) Prowadzili Bogumił Nowak i Paweł Pustuł, uczestniczyli Andrzej Zimniak, Maciej Parowski i inni. Tematy: definicja SI, świadomość i przejawianie emocji, autoewolucja i ew. przestrzeganie (lub nie) wpisanych zasad postępowania wobec człowieka, cel i sposób buntu, niecelowość antropomorfizowania SI, czy możliwe jest zbudowanie SI, czy tylko będziemy tworzyć coraz lepsze roboty?
Maelstrom, Warszawa, 21.05.2005 Nauka kreatywnego pisania Głównie rozważany był problem, czy w ogóle warto uczyć twórczego pisania. Dar pisania to iskra Boża, łut talentu, a te cechy można wszak tylko odziedziczyć. Nauka pisania byłaby więc dla jednych łamaniem ich indywidualności, zaś dla innych bezowocnym trudem. No tak, ale pomiędzy potencjalnymi grafomanami a geniuszami sytuuje się spora grupa twórczych lub tylko odtwórczych rzemieślników, którym nauka może się przydać, bo pozwoli na szybsze ukształtowanie warsztatu i produkcję nieraz zupełnie przyzwoitych książek. Zapewne nie takich do Nagrody Nobla, ale spełniających na rynku swoją rolę i znajdujących wcale licznych czytelników. Czasem liczniejszych, niż produkty wielkiego talentu, który nadto uwierzył w siebie...
Falkon, Lublin 19-21.11.2004
Przyszło nam żyć w świecie szybko zmieniających się zagrożeń: wraz z rozwojem technologii powstają nowe generacje broni biologicznych i chemicznych, a także walizkowe bomby nuklearne, tzw. brudne bomby i coraz silniejsze i łatwe do ukrycia konwencjonalne materiały wybuchowe. Paradoksalnie, sama cywilizacja technologiczna staje się też bronią, bo coraz łatwiej zablokować jej mechanizmy i spowodować potężną katastrofę. W takiej sytuacji akcje terrorystyczne stają się coraz efektywniejsze, ponadto rośnie także fala pospolitej przestępczości. Taki stan rzeczy usprawiedliwia coraz szerszą inwigilację nie tylko grup przestępczych, ale także - niejako profilaktycznie - całego społeczeństwa. Rozwój technologii przychodzi w sukurs: powstają coraz doskonalsze "pluskwy" monitorujące. Pytanie brzmi: czego obawiać się bardziej, wszechpotężnych bandytów czy wszechwiedzącej policji? I jak sprawić, żeby powszechna inwigilacja nie przekształciła się w pełzający totalitaryzm?
VIII Festiwal Nauki 2004, Warszawa, 24.09.2003, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Dom Literatury
W dyskusji panelowej udział wzięli: Marek Hołyński, Andrzej Kołodyński, Tomasz Bagiński, Maciej Parowski i Andrzej Zimniak (prowadzący).
Na wstępie spotkania Zimniak zakreślił ramy dyskusji, proponując
do rozważenia m. in. następujące zagadnienia: * problem "wizualizacji" kultury
współczesnej, i w tym kontekście rola słowa drukowanego; * przyszłość kina -
nowe techniki audiowizualne, animacje komputerowe, efekty specjalne - czy forma
pogrzebie treść? * interaktywność kulturowego przekazu, rosnący udział odbiorców
przez współkreację - przyszła perspektywa kina, teatru, TV; * gra w bazy danych,
surogat życia, lemowska fantomatyzacja doznań życiowych - czy tam będzie koniec
kina autorskiego? * czy w kontekście w/w antycypacji książka jest
niereformowalna? Powyższe streszczenie, nieautoryzowane przez panelistów, został sporządzone przez prowadzącego spotkanie. VIII Festiwal Nauki 2004, Warszawa, 20.09.2004, Wydział Farmaceutyczny Akademii Medycznej, panele prowadził A. Zimniak
STRESZCZENIA (skok na inną stronę) Szczecińska Alternatywa Fantastyczna,
Szczecin, 23-25 lipca 2004 roku
Teleport, Gdańsk 8-11.07.2004
r.
Maelstrom, Warszawa, 22.05.2004
r.
Konferencja Naukowa,
Warszawa, 14-15 maja 2004, Wydział Polonistyki
UW,
Krakon, Kraków 29.01- 1.02.2004 Falkon, Lublin 21-23.11.2003
VII Festiwal Nauki 2003, Warszawa, 22-24.09.2003 g. 18:00, Wydział Farmaceutyczny Akademii Medycznej, panele prowadził A. Zimniak
STRESZCZENIA (skok na inną stronę)
VII Festiwal Nauki 2003, Warszawa, 21.09.2003,
Wydział Biologii UW
*Genetyk Steve Jones, wybitny popularyzator nauki z Anglii, który zaczynał od badania ślimaków, jest autorem m. in. następujących książek, przetłumaczonych na polski: "Bóg, geny i przeznaczenie" i "Język genów",
Majowy Dzień Fantastyki,
Uniwersytet Warszawski, Warszawa, 12.05.2003
Pyrkon, Poznań, 28-30.03.2003
Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Warszawa,
18.02.2003
Falkon, Lublin, 22-24.11.2002
Festiwal Nauki 2002, Warszawa,
24.09.2002
Dyskusja była tak bogata i wielowątkowa, że nie przystoi streszczać jej w dwóch słowach (może kiedyś wrócę do tego tematu). W żywym, chwilami burzliwym spotkaniu wzięło udział ok. 120 gości, w połowie starsi, 20% młodzieży, reszta w średnim wieku. Po spotkaniu trud panelistów wynagrodzono tradycyjną lampką wina.
Konferencja naukowa,
Uniwersytet Warszawski, 7-8.05.2002.
Pyrkon, Poznań 15-17.03.2002
Falkon, Lublin 23-25.11.2001
V Krakowski Weekend z Fantastyką IMLADRIS,
Kraków 26-28.10.2001
Festiwal Nauki 2001, Warszawa,
28.09.2001
Frekwencja dopisała, na spotkanie przybyło ok. 200
osób, tak że w sali SPP trudno było o miejsce. Tym razem większość gości
stanowili studenci, chociaż nie brakło licealistów i ludzi w średnim, a
nawet starszym wieku. Fandom znów nie dopisał (pojawiło się zaledwie kilka
osób), więc "Colloquium" należy raczej na stałe zaszeregować do imprez
przełamujących granice enklawy, lub interkonwencyjnych.
VIII Festiwal Fantastyki, Nidzica 14-17.06.2001
Warszawskie Seminarium
2001, Uniwersytet Warszawski, 9.05.2001
Inżynieria genetyczna - przekleństwo czy nadzieja? (MCKiS, Warszawa, 28.03.2001) Promocja książki i dyskusja panelowa Dnia 28.03.2001 (środa) o godz. 18:00 w Mazowieckim
Centrum Kultury i Sztuki (dawny WOK) w Warszawie przy ul. Elektoralnej
12 odbyła się promocja książki pt. "Inżynieria genetyczna - u progu nowej
ery", wydanej pod redakcją A. Zimniaka w Centrum Upowszechniania Nauki
PAN, W-wa 2000, oraz dyskusja panelowa. Wystąpili autorzy i naukowcy: prof.
dr hab. Stefan Malepszy (genetyk), prof. dr hab. Alicja Przyłuska-Fiszer
(bioetyk), dr Marcin Ryszkiewicz (ewolucjonista), dr Tomasz Łęski (mikrobiolog)
i dr Bohdan Starościak (farmaceuta), którzy także podpisywali książki,
sprzedawane po promocyjnej cenie. Spotkanie zorganizowała redakcja Nowej
Fantastyki, MCKiS i CUN, a przygotował je i prowadził dr Andrzej Zimniak
(chemik).
Relacja ze spotkania: Nowa Fantastyka 6/2001, s. 65 Informacje o książce znajdziecie tutaj.
Pyrkon 2001, Poznań 9-11.03.2001
Imladris '2000, Kraków 27-29.10.2000 "Wojny XXI wieku"
Festiwal Nauki 2000, Warszawa,
22.09.2000
Czy literatura sf&f wyłącznie bawi, czy może ponadto inspirować naukowców do pracy nad określonymi tematami? A może młodzi ludzie pod wpływem lektury decydują się na studia, mając w perspektywie pracę badawczą? Kto wie, czy utwory science-fiction nie utrudniają młodzieży nauki logicznego myślenia? Eurocon/Polcon 2000, Gdynia 2-6.08.2000
VII Festiwal Fantastyki, Nidzica, 15-18.06.2000
Warszawskie Seminarium
2000, Uniwersytet Warszawski, 10.05.2000
Arracon 2000, Elbląg, 30.04-3.05.2000
|
