XI Festiwal Nauki w Warszawie
(21-30.09.2007)
Wydział Farmaceutyczny Akademii Medycznej
Spotkania klubowe farmaceutów
dyskusje panelowe
Wydział Farmaceutyczny AM
Audytorium im. prof. Koskowskiego
Banacha 1, Warszawa
Poniedziałek 24 września, godz. 17:00
Otyłość – problem estetyczny czy zdrowotny?
Dr hab. n. med. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska1
Otyłość przez lata uznawana była za zjawisko z zakresu obyczajowości i kultury. Postrzegana była z jednej strony jako efekt obżarstwa, z drugiej zaś nadmiar tkanki tłuszczowej, szczególnie u dzieci, postrzegany był jako wyraz zdrowia. Dopiero pod koniec XX wieku otyłość została zakwalifikowana w rejestrze chorób jako przewlekła choroba o skomplikowanej wieloczynnikowej etiologii. Obecnie wiadomo, że jest zarówno zdeterminowana przez czynniki środowiskowe, związane ze stylem życia, jak i dziedziczne. Stwierdzono, że zwiększa wielokrotnie występowanie takich chorób, jak choroba niedokrwienna serca, zawał serca, nadciśnienie, udar mózgu, cukrzyca typu 2, niektóre nowotwory czy choroby przewodu pokarmowego.
Nadwaga i otyłość uważane są ostatnio za najszybciej rozprzestrzeniającą się epidemię na świecie, zwłaszcza w krajach rozwiniętych. Przyjmuje się, że około 1,5 miliarda ludzi na świecie ma nadwagę, z czego blisko 300 milionów to ludzie otyli. Z badań przeprowadzonych w Polsce wynika, iż nadwaga wraz z otyłością dotyczy ok. 67% mężczyzn i 77% kobiet. Najbardziej niepokojący jest fakt, że problem ten coraz częściej dotyka dzieci. Powszechne działania marketingowe zachęcają do wzmożonej konsumpcji żywności - na każdym kroku, na ulicach, w telewizji, kinach napotykamy reklamy żywności, która jest modna, choć nie zawsze zdrowa. Są to przede wszystkim fast-foody, chipsy, przekąski oraz wysokosłodzone napoje gazowane. Niejednokrotnie trudno ludziom, szczególnie młodym, oprzeć się przed kupnem tych produktów, bowiem reklamy, oprócz walorów smakowych próbują sprzedać odpowiedni model życia: wszyscy młodzi, piękni, otoczeni przyjaciółmi jedzą taką żywność. Takie zabiegi marketingowe niewątpliwie przemawiają do konsumentów, a już na pewno do młodzieży i dzieci, którzy w wielu krajach, traktowani są jako odrębna i ważna grupa docelowa. Specjalnie dla nich projektowane zestawy, opakowania, a szczególnie informacja, mają przyciągać uwagę i przyzwyczajać do - niestety - nieprawidłowych zachowań żywieniowych. Rezultaty takich działań są zatrważające - dzieci spędzają całe godziny przed komputerami i telewizorami, pochłaniając w tym czasie przekąski i pijąc litry słodzonych napojów. Spożycie gazowanych napojów przez amerykańskie dzieci wzrosło dwukrotnie na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. Również w Polsce obserwujemy podobną tendencję. Podejrzewa się, że jest to jedna z głównych przyczyn coraz powszechniejszej nadwagi w młodym wieku, a w konsekwencji narastającej cukrzycy typu 2, która nie tak dawno uważana była za chorobę osób starszych, a dzisiejsze dane donoszą o najmłodszym pacjencie już w wieku 5 lat.
Życie w ciągłym biegu, brak czasu zmieniły wielu ludziom zwyczaje dnia codziennego. O wiele prościej jest im skorzystać z ulicznego baru fast-foodowego, kupić gotowe śniadanie, lunch czy zestaw kolacyjny do szybkiego podgrzania, niż samemu zaplanować co przyrządzić. Ponadto, jeśli i to okaże się zbyt dużym problemem, można zadzwonić lub skorzystać z internetu, a gotowy, pachnący, ale niestety najczęściej mało zdrowy i wysokokaloryczny posiłek zostanie dostarczony nam pod same drzwi. Plagą XX i XXI wieku jest fakt, iż coraz mniej się ruszamy. Wiele podróżujemy samochodami, a wieczny pośpiech oduczył nas spędzania wolnych chwil aktywnie i na świeżym powietrzu. Takie zachowania stają się wzorcem dla młodszych pokoleń, rodząc zagrożenie dla przyszłości zdrowia społeczeństwa.
Do czynników, które mają również wpływ na pobór pokarmu zaliczamy stres. Część ludzi pod wpływem stresu nie jest w stanie przełknąć ani kęsa, drudzy reagują całkowicie odwrotnie i próbują go "zajeść". Zajadanie stresu jest problem, który częściej dotyczy kobiet, mających wrażliwszą psychikę, łatwiej ulegającym takim słabościom. Ponadto, kobiety chętniej poddają się modnym, szeroko propagowanym wymyślnym dietom by utrzymać zgrabną sylwetkę i formę. Niestety, diety te prowadzone w sposób nieprofesjonalny kończą się efektem jo-jo i powrotem, często z nadwyżką, do poprzedniej masy ciała, co powoduje kolejny stres. Paradoksalnie, otyłość może także stać się sposobem na życie, wygodnym wytłumaczeniem wszelkich osobistych niepowodzeń, a samo jedzenie zaś może być pocieszeniem, sposobem na odreagowanie złości, smutku, czy też rodzajem walki z nudą.
Otyłość niekiedy można traktować jako formę uzależnienia, czyli utratę kontroli nad jedzeniem. Wpływa ona negatywnie wpływa na jakość życia, bywa że osoba otyła stroni od kontaktu z ludźmi, obawia się odrzucenia. Typowa dla ludzi otyłych jest złudna nadzieja, że wszystko w życiu się uda jeśli tylko się schudnie. Osoby z problemem nadwagi i otyłości mają często zaniżoną samoocenę, trudności w zdobyciu dobrej pracy, zwykle ograniczone grono przyjaciół i rzadko wychodzą "do ludzi". W ten sposób pogłębia się ich problem, albowiem spędzają dużo czasu w domu, zajadając smutki i życiowe niepowodzenia. A więc koło się zamyka!
Wydział Farmaceutyczny AM
Audytorium im. prof. Koskowskiego
Banacha 1, Warszawa
Poniedziałek 24 września, godz. 18:30
Epidemie rzeczywiste i medialne
dr Bohdan J. Starościak2
Wiele schorzeń, jak BSE, SARS, czy ostatnio SEPSA, jest opisywanych przez prasę i mówi się o nich w czołówkach serwisów telewizyjnych. Wiadomości z reguły są rzetelne, ale czy ich podawanie w kontekście zagrożenia epidemicznego nie jest chwytem medialnym, zwłaszcza w zestawieniu z liczbą zgonów np. w wyniku komplikacji pogrypowych?
Więcej informacji u prelegenta, tel. (22) 628 0822, 621 1351.
Afiliacje
1 Katedra Farmakognozji i Molekularnych Podstaw Fitoterapii, Akademia Medyczna w Warszawie, ul. Banacha 1, 02-097 Warszawa, tel. (22) 5720 979, kierownik: prof. dr hab. Marek Naruszewicz.
2 Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej, Wydział Farmaceutyczny, Akademia Medyczna w Warszawie, 02-007 Warszawa, ul. Oczki 3, tel. 628 0822, kierownik: prof. dr hab. Stefan Tyski.
Imprezy odbywają się przy ul. Banacha 1, 02-097 Warszawa
na Wydziale Farmaceutycznym AM
(róg Żwirki i Wigury, dojazd autobusami nr 136, 436, 157, 175, 188, 512)
Koordynatorzy imprez: dr Andrzej Zimniak, dr Grzegorz Nałęcz-Jawecki